تحقیقاتی

"عوارض مصرف خودسرانه استامینوفن"

یکی از قرص‌هایی که بدون نسخه پزشک قابل تهیه است و افراد زیادی با کوچکترین درد آن را مصرف می‌کنند قرص استامینوفن است. 

قرص‌های استامینوفن دارای ۳۲۵ تا ۵۰۰ میلی گرم ماده موثر هستند بنابراین مصرف بیش از ۸ تا ۱۰ عدد قرص در روز خطرناک است و عوارض زیادی به همراه دارد. بررسی‌های ۶ ساله روی افرادی که مرتب این دارو را استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد مصرف بیش از حد مجاز این دارو موجب خاصیت سمی آن می‌شود و عوارض بسیاری ایجاد می‌کند.

پزشکان همواره توصیه می‌کنند که قرص یا شربت استامینوفن را بدون نظر پزشک و خودسرانه مصرف نکنید و از دادن آن به کودکان به دنبال مشاهده هر گونه علامت سرماخوردگی و ناخوشی، پرهیز کنید.

مسمومیت ناشی از استامینوفن چیست؟
مسمومیت استامینوفن، یک علت شایع از نارسایی حاد کبدی در کودکان و نوجوانان و یا حتی بزرگسالان است. استامینوفن، همچنین به عنوان پاراستامول نیز نامیده میشود و برای درمان‌های اولیه درد یا تب استفاده میشود، اما همچنین جزء دارو‌های متعددی از قبیل:پرکوست، آلکاسلتزر، سرماخوردگی، سینوس و اکسدرین می‌باشد.

استامینوفن یک عامل موثر در کاهش درد و تب در هنگام مصرف دوز توصیه شده روزانه است و مسمومیت استامینوفن یا مصرف بیش از حد آن میتواند به صورت هدفمندی اتفاق بیافتد (هنگامی که یک شخص به طور آگاهانه بیشتر از مقدار حداکثر دوز روزانه مصرف میکند) یا به طور تصادفی (زمانی که شخصی متوجه نمیشود و نا آگاهانه چندین قرص که حاوی استامینوفن هستند، مصرف میکند که بیش از حداکثر دوز توصیه شده روزانه است).

حداکثر دوز توصیه شده استامینوفن، ۴ گرم در روز برای بزرگسالان و ۹۰ میلی گرم در روز برای کودکان است. افرادی که به بیماری کبد مبتلا هستند، با مصرف استامینوفن خطر ابتلا به سمیت کبدی (کبد آسیب دیده از مواد شیمیایی) را افزایش میدهد.

علائم اولیه این مشکل میتواند ۱۲ ساعت بعد ظاهر شود که علائم و عوارض جانبی آن عبارتند از:

درد شکمی
تحریک پذیری
ضعف عمومی
از دست دادن اشتها
زردی پوست و رنگ چشم
اسهال
حالت تهوع
استفراغ
کما
تشنج

تشخیص مسمومیت استامینوفن
اولین گام پزشک در تشخیص مسمومیت استامینوفن این است که یک تاریخچه کامل از بیمار بگیرد از جمله زمان مصرف دارو، میزان داروی مصرفی، و نوع داروی مصرف شده.

تشخیص این نوع مسمومیت معمولا از طریق آزمایش‌های تشخیصی، از جمله تعیین سطح استامینوفن مصرف شده، الکترولیت ها، آزمایش‌های عملکرد کلیه، آمیلاز، لیپاز، آزمایش‌های عملکرد کبد، شمارش کامل خون و عوامل انعقادی، انجام میشود.

تست‌ها و مطالعات تصویر برداری مانند سونوگرافی نیز ممکن است برای ارزیابی بزرگ شدن کبد مورد استفاده قرار بگیرد.
همچنین ممکن است یک بیوپسی کبدی نیز تجویز شود.

درمان مسمومیت با مصرف استامینوفن
زمان بندی، یک عامل حیاتی در درمان مسمومیت استامینوفن است و بنابراین پزشکان برای شروع درمان ناشی از مصرف بیش از حد استامینوفن ظرف ۸ ساعت پس از مصرف برای رسیدن به بهترین نتیجه ممکن برای بیمار تمام تلاش خود را میکنند.

اکثریت بیماران مسمومیت استامینوفن، با مراقبت‌های ویژه مانند مایعات وریدی و دارو‌های ضد تهوع در صورت اعمال آن پس از یک ساعت بعد از این اتفاق، به بهبود قابل توجهی میرسند.

برای بیمارانی که درمان‌های فوق را انجام میدهند و نارسایی کبد نیز دارند، پیوند کبد میتواند تنها و بهترین گزینه باشد البته در نهایت، پزشکان تعیین می‌کنند که آیا پیوند ضروری است یا خیر.